Het huidige overheidsbeleid is sterk gericht op het bevorderen van de doelmatigheid in de gezondheidszorg. Als gevolg hiervan zijn er grote veranderingen gaande in het Nederlandse zorgstelsel. Voornaamste aanleiding voor de ingezette veranderingen waren de reeds jaren sterk stijgende zorgkosten, die op termijn onbetaalbaar dreigden te worden.

Maar meer doelmatigheid in de zorg is niet hetzelfde als alleen besparen op zorg. Een belangrijk aandachtspunt in de huidige context dient ook altijd (het behoud van) de kwaliteit van zorg te zijn. Kosteneffectiviteitsanalyses kunnen hierbij een belangrijke rol spelen.

Kosteneffectiviteitsanalyses richten zich op de balans tussen kosten en gezondheidsuitkomsten (effecten) van alternatieve interventies (behandelingen, medicijnen, therapieën, etc) in de gezondheidszorg. Hierbij vindt meestal een vergelijking plaats tussen een nieuwe interventie en de gebruikelijke zorg voor een patientengroep. Vaak wordt hierbij een maatschappelijk perspectief aangehouden, waardoor alle relevante kosten (en effecten) voor de maatschappij als geheel worden meegenomen. Maar ook andere perspectieven zijn mogelijk, zoals een medisch perspectief of het perspectief van een specifieke sector binnen de zorg.

Kosteneffectiveitsanalyses kunnen gebaseerd zijn op gegevens die reeds door instellingen worden verzameld (bijvoorbeeld ROM gegevens, zorgregistratie). Vaak wordt echter gebruik gemaakt van zorgconsumptievragenlijsten en gezondheidsvragenlijsten die tijdens een vastgestelde periode worden ingevuld door patienten.

De uitkomsten van kosteneffectiviteitsanalyses kunnen gebruikt worden voor beleidsbeslissingen op nationaal niveau, bijvoorbeeld over het al dan niet vergoeden van behandelingen. Daarnaast zijn er vele toepassingen van kosteneffectiviteitsuitkomsten op regionaal en instellingsniveau mogelijk. Hierbij kan worden gedacht aan het bepalen van de kosteneffectiviteit van alternatieve zorgpaden binnen een instelling. Maar bijvoorbeeld ook het vaststellen van verschillen in de kosteneffectiviteit van zorg voor specifieke (sub)groepen van patienten, of het in kaart brengen van veranderingen in de kosteneffectiviteit van zorg over de tijd als gevolg van beleidswijzigingen. Informatie over de kosteneffectiviteit van de aangeboden zorg binnen instellingen is bovendien van toenemend belang bij onderhandelingen met zorgverzekeraars.